Aşı ve hamilelik, anlaşılır olarak, beraberinde pek çok endişe ve söylentiyi getiren bir konu. Elbette hiçbir anne kendi sağlığına yönelik koruma tedbirlerinin, doğmamış çocuğunu riske atmasını istemiyor. Bu, Covid-19 pandemisi için de geçerli. BR24-#Faktenfuchs’a düzenli olarak Covid-19 aşılarının hamilelikte düşük ihtimalini arttırdığına dair iddialar iletiliyor. Ancak bu konuda hiçbir kanıt yok.
Bir Facebook kullanıcısı “Covid-19 aşıları hamilelikte daha fazla düşüğe yol açıyor” diyor. Bir başka kullanıcı “Birleşik Krallık araştırmasına bakın. Düşükler artmış” diyor. Üçüncü bir kullanıcı ise “ABD’de düşük yapma oranları %400 arttı’ diyor.
Komplikasyon olduğuna dair kanıt yok
Bu iddiaların doğruluk oranı nedir? Güncel bilimsel verilere göre: sıfır. Yüzde 400 artış iddiası yüksek ihtimalle Birleşik Krallık merkezli bir dezenformasyon sitesinden yayılıyor. Bu internet sitesi, düşük sayılarında artış ile aşılanma arasında bir ilişki kuruyor. Bu yanlış iddiaya göre, düşük yapma oranı aşılanmış kadınlar arasında yüzde 366’a yükselmiş. Bu rakam Birleşik Krallık raporundan alınmış ancak yanlış yorumlanmış. Söz konusu internet sitesi yanlış bilgi yaymasıyla biliniyor.
Bu yanlış iddianın arkasında ne olduğuna dair daha fazla detay vermeden önce aşılanma ve hamilelik üzerine bilimsel araştırmalara bakmakta fayda var.
Covid-19 aşıları hamile kadınlar için ne kadar güvenli?
Aşının doğmamış bebeği nasıl etkilediğine dair ne biliyoruz? Henüz, izlenmekte olan bilimsel çalışmalardan bu konuda yeterince veri yok. Bu nedenle aşılanma komisyonu (Ständige Impfkommission, Stiko) henüz hamile kadınlara aşı olmayı önermedi.
Ancak bu, Stiko hamile kadınlara aşı olmamayı öneriyor anlamına gelmiyor – bu karar her kadının kendisine ait. 11 adet Alman jinekoloji kurumuna göre hamile kadınların aşılanması (belirgin bir yan etki olmaksızın) olumlu. Ortak yayınladıkları basın açıklamasında bu uzmanlar, üçüncü aydan itibaren hamile kadınların mRNA aşıları ile aşılanmasını savunuyor.
Bu çalışmada ABD’li bilim insanları hamilelikte aşılanma dolayısıyla artan komplikasyonlara dair hiçbir bulguya ulaşmadı. Düşük yapma, ölü doğum ve erken doğum gibi sorunlar aşılanmış hamile kadınlarda, aşılanmamış hamile kadınlara kıyasla daha yüksek değil.
Covid-19 genellikle hamile kadınları daha şiddetli etkiliyor
Aşılanmanın faydasına dair bir sav da SARS-CoV-2 virüsü bulasan hamile kadınların hastalığı genellikle daha ağır geçirmelerine dayanıyor. Jinekoloji kurumlarının ortak açıklamasına göre, hamile bir kadın Covid-19 ile hastalanması durumunda normalden altı kez daha fazla yoğun bakıma ihtiyaç duyuyor ve normalden 22 kez daha fazla solunum cihazına bağlanması gerekiyor.
Montreal Üniversitesi’nde Nathalie Auger liderliğinde çalışan araştırmacılar 438,548 hamile kadınla yapılan 42 gözlem çalışmasının sonuçlarını burada topladı. Bu kadınlardan toplam 7,569 tanesi SARS-CoV-2 virüsüne yakalanmış. Hiçbir semptom gösterilmeyen durumlarda bile Covid-19 virüsü, hamilelikte hayati tehlike yaratan semptomları %33 arttırıyor. Erken doğum ve ölü doğum sorunları da virüse yakalanmış annelerde belirgin şekilde daha yüksek.
Özetle, hamilelik sırasında aşı olmanın hangi potansiyel riskleri yaratacağına dair kesin yorumlarda bulunacak veri henüz yok. Ancak aşı olmanın düşük riskini arttırdığına dair hiçbir bulgu yok. Düşük yapmak, aşılanmış kadınlarda daha fazla görülmüyor. Diğer yandan geniş çaplı bir bilimsel araştırmaya göre, düşük yapma ya da ölü doğum tehdidi eğer anne Covid-19 virüsüne yakalandıysa belirgin şekilde artıyor.
Yanlış bilgi nereden geliyor?
Peki kullanıcılar düşük oranları ile Covid-19 aşısı arasında nasıl bir bağlantı kuruyor? Daha önce benzer yanlış bilgilerde olduğu gibi bu iddialar İngilizce bir dezenformasyon portalından Almanca’ya ulaşıyor. Haber ajansı Reuters’in doğrulamasına göre, bu yanlış iddianın kaynağı İngilizce dezenformasyon kanalı “The Daily Expose”. Bu internet sitesi daha önce de yanlış bilgi yayınlayarak ilgi çekti. Söz konusu makalenin başlığı “Yalnızca 6 haftada Covid-19 aşısı ile aşılanan kadınlarda düşük yapma oranı %366’ya yükseldi”.
Bu makale ve düşüklerde yüzde 400 oranında artış ifadesi, çeşitli sosyal ağlarda yayıldı. Makalenin yazarları iddialarına kaynak olarak Birleşik Krallık’ta Tıbbi Ürünler ve Regülasyon Ajansı MHRA’nin Covid-19 asinin yan etkileri üzerine yayınladığı bir haftalık raporu gösteriyor. Rapordan alınan sayı doğru ama bu sayı üzerinden yazarın vardığı sonuç yanlış çünkü bilgileri bütünüyle ele almıyor.
MHRA’ya göre 9 Aralık 2020 – 24 Ocak 2021 arasında Covid-19 virüsüne karşı aşılanmış olan kişilerde toplam 6 düşük vakası yaşandı. Bu düşüklerin aşı ile ilgisi olduğuna dair hiçbir gösterge yok. Bu süreci takip eden sonraki altı hafta içinde, yani 24 Ocak – 7 Mart arasında düşük yapma sayısı 28’e yükseldi. Yani 22 düşük vakası daha yaşandı. Sayısal bu artış, oransal olarak %366 yapıyor. Dolayısıyla raporda verilen rakam doğru. Ama makalenin yazarları aynı dönemde toplamda kaç kadının aşılandığını vermemiş. Bu sayı oldukça yüksek.
MHRA’nin sözcüsün Reuters’a yaptığı açıklamaya göre ilk dönem raporunda ilk doz aşı olan kişi sayısı 1,340,043 iken bu sayı ikinci donem 4,322,791’e yükseliyor. Ajansa göre aşılanan bu kişiler içinde çocuk sahibi olabilecek durumda olan kadın sayısı 665,424’den 2,146,866’ya yükselmiş – yani üç katından fazlasına.
Raporda ilk aşılanma sırasında kaç kadının hamile olduğu bilgisi verilmiyor. Ama pandemiden önce Birleşik Krallık’ta hamile kadınların yaklaşık %25’inin düşük yaptığı düşünülürse, uzmanların görüşü yaklaşık iki milyon kadın içinde 28 düşük vakasının beklenen bir sonuç olduğu yönünde – aşılanmadan tamamen bağımsız. Kurumdan bir sözcü düşük vakaları ile aşı arasındaki ilişkinin dikkatle takip edildiğini ancak şu ana kadar aşılanmanın riski arttırdığına dair bir bulgu tespit edilemediğini belirtiyor.
Sonuç: Aşı komisyonu (Stiko) henüz hamile kadınlara aşı olmayı önermiyor çünkü henüz bu konuda çalışmalar tamamlanmadı. Dolayısıyla karar her kadının kendisine bırakılıyor. Özellikle Covid-19 hastalığı konusunda yüksek risk sahibi olanların detaylı şekilde uzmanlara danıştıktan sonra aşılanmaları gerekiyor.
11 tane Alman jinekoloji kurumu kadınlara aşı olmayı öneriyor. Bunun nedeni ABD’de gerçekleştirilen düzenli değerlendirmelere göre 5,000 hamile ve aşılanmış kadında düşük sayılarının arttığına dair herhangi bir kanıt olmaması. Diğer taraftan pek çok çalışmaya göre bulgular Covid-19 ile ciddi şekilde hastalanan hamile kadınlarda erken doğum ya da ölü doğum vakalarının arttığı yönünde.
O zaman %400 artış iddiası nereden geliyor? Bu iddia sosyal ağlarda çokça paylaşılan bir İngiliz dezenformasyon kanalından çıkıyor. Makalenin yazarları aşıların olası yan etkileri üzerine bir İngiliz sağlık kurumunca paylaşılan bazı rakamlara yer veriyor. Ama bu rakamları aşılanan kadın sayısındaki artışa göre yorumlamıyor – dolayısıyla yanlış bir sonuca varıyor.
"Hier ist Bayern": Der BR24 Newsletter informiert Sie immer montags bis freitags zum Feierabend über das Wichtigste vom Tag auf einen Blick – kompakt und direkt in Ihrem privaten Postfach. Hier geht’s zur Anmeldung!